علم استفتاء2 + موشکافی استفتاء قمه زنی

در مطلب گذشته بیان شد که دانستن مفهوم اصلی استفتاء و فهمیدن مفاهیم مترادف جواب استفتاء از اهمیت بالایی برخوردار است که می توان از آن به علم استفتاء اشاره کرد.

در جلسه قبل در مورد مساله عیدالزهرا بحث شد و این بار در مورد یک استفتاء در مورد قمه زنی

در مورد قمه زنی و اینکه آیا از مصادیق عزاداری به حساب می آید بین علما اختلاف پیش می آید؛ و هر کس نظر خاص خود را دارند. در اینجا در مورد استفتائی از حضرت آیت الله بهجت رحمت الله علیه صحبت خواهد شد.

مقدمه:

یکی از شرایط نذر آن است که منذور (چیزی که نذر شده است) یک مساله مستحب، واجب، یا ترک حرام و یا ترک مکروه یا حداقل مباح باشد؛ برای مثال: شخصی نذر کند که وقتی پولش پیدا شود، در عوض برای رضای خدا قرآن بخواند(واجب) و یا حج واجب برود(واجب) و یا دیگر به نامحرم نگاه نکند(ترک حرام) و یا در حالت جنابت نخوابد(ترک مکروه).

بنابر این شخص نمی تواند نذر کند که وقتی پولم پیدا شد؛ دیگر نماز نخوانم (ترک واجب) و یا زنا کنم (حرام) و یا شبها ایستاده آب بخورم(مکروه)...

به عبارت فقهی باید گفت: منذور باید رجحان داشته باشد (رجحان یعنی امری باشد که راجح بر مرجوع شود. و منظور رجحان شرعی است.)

با این مقدمه استفتائی از آیت الله بهجت را نقل و بررسی می کنیم:

سوال: فردى نذر کرده که اگر خداوند فرزندى به وى عطا نمود، هر سال در روز عاشورا به سر وى قمه بزند، آیا نذر او صحیح است و در صورت صحّت از همان بدو تولد باید به این نذر عمل کند؟

جواب: تا عسر و حرجى نباشد، به نذرش عمل کند.

بررسی: از آنجا که رجحان شرعی در نذر و تحقق آن شرط است؛ وقتی سوال از نذر می شود و منذور قمه زنی است، باید قمه زنی رجحان شرعی داشته باشد تا بتوان گفت نذر صحیح است؛ بنابراین وقتی حضرت آیت الله می فرمایند: به نذرش عمل کند یعنی قمه زنی در نزد آیت الله بهجت امری است راجح ( مستحب یا واجب و یا ترک مکروهی است و یا ترک حرامی)؛ و از آنجا که سه حالت ترک مکروه و ترک حرام و واجب، در مورد قمه زنی منتفی است پس در نظر آیت الله بهجت؛ قمه زنی امری است مستحب و یکی از مصادیق عزاداری؛ البته با شرطی که حضرت آیت الله بهجت فرمودند؛ و آن نبودن عسر و حرج (نداشتن سختی و مشقت)